Tradities en Cultuur
4 – Sembahyang Ondé/Rondé
Het winterzonnewendefeest is één van de feestdagen die Chinezen tegen het einde van het maankalenderjaar vieren. Dit feest – in het Chinees bekend als ‘Dongzhi’ (冬 至) – valt meestal op 21 of 22 december. Het valt samen met de langste nacht en de kortste dag van het jaar. Dit is overigens de enige feestdag met een vaste datum op de Gregoriaanse (onze huidige) kalender – voor alle andere Chinese feestdagen zijn de data op die kalender veranderlijk. De data van de Chinese feestdagen worden namelijk bepaald door de bewegingen van de maan (maanstand) in plaats van die van de zon.
Voor Overzeese Chinezen met voorouders uit Zuid-China gaat dit feest vaak samen met het bereiden en eten van ‘tangyuan’ (湯圓). Dat zijn bolvormige, meelballetjes ter grootte van een knikker. Zij zijn gemaakt van kleverige rijstebloem en worden warm geserveerd in verdunde siroop. Al of niet gevuld worden deze meelballetjes beschouwd als een symbool van de hoop op eenheid en harmonie binnen de familie.
De Chinezen in Indonesië kennen dit gerecht als ‘Kue Ondé’ of ‘Kue Rondé’. Op deze feestdag worden drie Chinese theekopjes met deze meelballetjes op het huisaltaar als offer geplaatst. Hoewel dit feest gewoonlijk bekend staat als ‘Sembahyang Ondé of Sembahyang Rondé, gebruiken sommigen hiervoor liever de traditionele Hokkien-term ‘Tang Ce’. In Indonesië werden deze meelballetjes aanvankelijk zonder vulling gemaakt in wit, rood en groen. Zij werden geserveerd in kleine kommetjes met een gemberdrank. Tegenwoordig vinden wij ze in verschillende kleuren, vaak gevuld met een zoete vulling van geroosterde pinda’s.
Deze meelballetjes spelen ook een belangrijke rol bij huwelijksrituelen omdat zij beschouwd worden als een symbool van eenheid en vruchtbaarheid. Eén van deze rituelen bestaat uit het door bruid en bruidegom aan elkaar voeren van deze meelballetjes .. niet het hele kommetje maar slechts twee balletjes… een rode en een witte.
Christopher Ng, December 2014
Bronnen:
- Tan, G.L.: The Chinese of Sukabumi: a study of social and cultural accommodation, New York: Monograph Series, 1963.
- Wibisono, L., Northmore, M., Tjahyadi, R. and Jonatan, M. (eds.): Indonesian Chinese Peranakans: a cultural journey, Jakarta: Indonesian Cross-Cultural Society and Intisari, 2012.