Foto met Verhaal
78 – Njio Tjoen Ean, kapitein der Chinezen, Ambon
De groepsfoto met de lokale bevolking van Ambon zittend op de voorgrond, is opgenomen op de verjaardag van Koningin Wilhelmina – Koninginnedag 31 augustus 1910.
Helemaal rechts op de voorgrond staat Njio Tjoen Ean – kapitein der Chinezen. De kapitein der Chinezen vertegenwoordigde Chinezen in een bepaald gebied bij het Nederlands-Indische bestuur.
De gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, Tjarda van Starkenborgh Stachouwer staat 7e van links, samen met zijn vrouw en kinderen.
De tweede zittende vrouw van links is de bekende Nederlandse schrijfster Maria Dermoût. Onder andere bekend van ‘De tienduizend dingen’, waarin haar Molukse ervaringen verwerkt zijn.
Njio Tjoen Ean is mijn overgrootvader van mijn moederskant. Hij werd geboren op Ambon op 15 juli 1860 en overleed op 15 augustus 1925 op 65-jarige leeftijd. Hij werd begraven op de Chinese begraafplaats, Benteng Atas in Ambon. Tjoen Ean was getrouwd met Lie Tjong Nio en had, voor zover bekend, zeven kinderen. Eén van zijn dochters, Njio Sean Nio, was mijn grootmoeder. Zij was uitgehuwelijkt aan Que Hoat Goan – zij trouwden op 22 november 1909 en kregen zes kinderen, waaronder mijn moeder Anna Henriette Que.
Njio Tjoen Ean was zeer geïnteresseerd in de Chinese cultuur en filosofie en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de beweging om gewoonten en rituelen van Chinezen, die vermengd waren door Javaanse en moslim gebruiken, meer in overeenstemming te brengen met het confucianisme. Zo heeft hij Chinees klassieke boeken naar het Maleis vertaald. Onder meer ‘De Doctrine van het Midden’ (Zhongyong). Volgens zijn voorwoord maakte hij de vertaling in 1897 af. Dit boek, gedrukt door de Ambonsche Drukkerij, kwam in 1898 uit en werd gevolgd door een tweede vertaling van zijn hand, namelijk ‘Siang Loen’ (Hak Djie). De vertalingen zijn te vinden in de universiteitsbibliotheek in Leiden.
Tjoen Ean werd ook gezien als één van de grondleggers van de Pai Tek Hak Tong Chinese School in Ambon (1903). De Pai Tek Hak Tong School heeft vanaf de oprichting tot 1965 bestaan. Het gebouw en het terrein van de school aan Jalan Ay Patty worden nu gebruikt als het regionale bibliotheekgebouw van de provincie Maluku.
In Ambonstad is er vanaf het begin tot heden een Chinese wijk geweest. Er is een bekend steegje, Lorong Arab, waar Ambonezen van Chinese en Arabische afkomst vreedzaam naast elkaar leven. Voordat het Lorong Arab heette, heette dit steegje Jalan Njio Tjoen Ean.
Linda Kwee-Sasse