Foto met Verhaal

Op deze foto staat Lie Ngo An, de grootvader van moederskant van mijn man Tjiook Tiauw Han. Hij is geboren omstreeks 1883 en overleden omstreeks 1956.

Grootvader Lie was van 1932 tot 1942 kapitein der Chinezen in Yogyakarta en draagt hier het uniform dat bij zijn functie hoort. De kapitein der Chinezen als hoofd van de Chinezen in een bepaald gebied of stad fungeerde als intermediair tussen het Nederlandse bestuur en de Chinese bevolkingsgroep.

Het is een foto zoals veel Chinese families hebben van een (groot)vader die Chinees officier was. Het is minder bekend dat dit ambtskostuum pas in 1908 werd vastgesteld.  Vóór die datum droegen Chinese officieren bij officiële gelegenheden de gewaden die Chinese ambtenaren van de Qing-keizer droegen.

Het instituut van de Chinese officieren ontstond in 1619. Hoewel Chinese officieren officieel werden benoemd door de gouverneur-generaal werd de behoefte aan een officieel ambtskostuum pas aan het einde van de 19^de eeuw gevoeld. Het ambt, waar vanaf de 17^de eeuw veel belangstelling voor was, had veel van zijn aantrekkingskracht verloren. Het werd steeds moeilijker om kandidaten voor deze functie te vinden. Eén van de belangrijkste oorzaken was het einde van de opiumpacht waardoor een belangrijke bron van inkomsten voor pachters, vaak Chinese officieren, wegviel. Het ambt was daarnaast onbezoldigd. Men verwachtte dat een officieel kostuum het ambt aantrekkelijker zou maken en hun autoriteit zou ondersteunen. In 1908 werd in het Staatsblad vastgelegd hoe een kostuum er uit moest zien.

Lie Ngo An draagt op de foto het groot ceremonieel kostuum voor een kapitein der Chinezen.

Het kostuum verschilde van dat van de majoor en de luitenant in de kostbaarheid en uitvoering van de versieringen van de zomen, het borduursel, het galon, de koorden en de knopen. Voor een majoor waren deze in goud uitgevoerd, voor een kapitein in goud en zilver, en voor de luitenant in zilver.  

Er waren diverse gedetailleerde voorschriften over de breedte en plaats van het borduursel, het galon en de gouddraad, de plaats en grootte van de knopen en welke emblemen op welke plaats moesten staan. Het kostuum vertoonde grote gelijkenis met dat van de ambtenaren van het Nederlandse en Inlandse Binnenlands Bestuur.

Patricia Tjiook-Liem

Bronnen:

Erkelens, M., The decline of the Chinese Council of Batavia, The loss of prestige and authority of the traditional elite amongst the Chinese community from the end of the nineteenth century until 1942, 2013, pp. 162-170.

Indisch Staatsblad 1908 no. 505.

Regerings-almanak voor Nederlandsch-Indië, 1932-1942.