Auteur: Mariska Snijdewind

Toko Oen Batavia

Het was 1991. Met het vliegtuig van Palembang naar Jakarta naderden wij de hoofdstad, toen mijn man van de rij achter hem de opgewonden vraag opving: ‘Zou Toko Oen nog bestaan?’. Enthousiast stootte hij mij aan en vertelde wat hij had gehoord. Het was een schokkend moment omdat ik me pas toen goed realiseerde dat ook ik nu terugging naar mijn geboortestad. De stad waar ik in 1946 geboren werd en die ik eindelijk zou weerzien. Vol emotie schoten de verhalen van mijn ouders over Toko Oen door mijn hoofd. Hoe mijn grootouders Oen Tjoen Hok en Liem Gien Nio in de jaren twintig in Yogyakarta met Toko Oen begonnen.

Succes

Toko Oen werd de plek waar niet alleen veel oud-Indisch gasten vol heimwee terugdenken aan het ijs of de Europese gerechten dat zij daar aten. Maar zo ontmoetten we ook in 1991 in de kraton van Yogyakarta een aristocratische maar tandeloze Javaan, die vol nostalgie opmerkte: ‘Toko Oen, biefstuk met brood, jah, om van water te tanden toch’. Dankzij het succes in Yogyakarta begon de familie ook met vestigingen in Semarang en Malang en tenslotte in Batavia, zoals te zien is bij de advertentie.

Toko Oen Batavia is verweven met de geschiedenis van mijn familie maar ook met een belangrijke periode van de geschiedenis van het land. Op de foto van november 1941 is Toko Oen te zien met een bord waarop alle vestigingen zijn vermeld. Voor het naast gelegen ‘Het woonhuis’ een met gras begroeid heuveltje. In verband met de oorlogsdreiging werd daar een schuilkelder ingericht.

Revolusi

Na zijn terugkomst in zijn geboorteplaats Salatiga logeerde hij soms bij zijn oom Oen Tjoen Hap om te kunnen paardrijden. Zo ontmoette mijn moeder, Oei Hwie Nio (Edith), haar prins op het witte paard. Na het huwelijk van mijn ouders in 1943 moesten zij in deze moeilijke tijd leidinggeven aan Toko Oen in Batavia.  De foto van oktober 1945 voor Toko Oen in Nederlandse geeft opnieuw een goed tijdsbeeld. Tijdens de Revolusi van 1945 houden soldaten van het K.N.I.L. vertegenwoordigers van de Republiek Indonesia aan terwijl Britse officieren tussenbeide komen.

 Midden in dat moeizame en pijnlijke dekolonisatieproces vertrok ik met mijn ouders en mijn oudere broer Kay Liat in 1948 naar Nederland. Toko Oen Jakarta bleef tot 1973 bestaan. Alleen Toko Oen Semarang bleef in het bezit van de familie. In 1991 konden wij nog een bezoek brengen.

Oen Gay Lee, juni 2023